دوران کاڵکان جە سەرەتاو کۆنگرەو ١٢ ەمینو پەکەکەینە قسێش کەردۍ، ئەرەیاۋناش کە ئەوەکۊشای دمایش پنە نامان، ئینە دمایی پنەئارڎەی نیا؛ ڕاوەشکەردەی و خوڵقنای زەمینەی تازەن پەی گۊرەکەردەو ئەوەکۊشای.
کۆنگرەو ١٢ هەمینو پەکەکەی جە ما بەینو ٥-٧و ئایاری جە دوۍ مېڎانۍ جیاوازێنە جە هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاینە بەشێوۍ هامکات ئەنجامدریا. قسۍ سەرەتاو کۆنگرەکەی جە لایەنو ئەندامو کۆمیتەو ڕاوەبەری پەکەکەی، دوران کاڵکانیوە پێشکەش کریا.
دوران کاڵکان ئەرەیاۋناش کە کۆنگرە دلۍ جەنگێوە سەختینە ئەنجامدریان و واتش:
"کۆنگرەو ١٢ هەمینو پەکەکەی دەس پنە مکەرمۍ. کۆنگرەکەما جە هەرێمەکاو پارېزنای مەدیاینە دلۍ جەنگێوە سەختینە ملۊڕاوە. ئی کۆنگرە جە شێوەو دووۍ بەشانە ئەنجام مڎەیمۍ. هێزەکاو هەپەگەی و یەژا ستاری، جە مېڎانەکا ۋێشانە، هامکاتو ئی گلېرۊبیەیە، گلېرۊبیەیۍ ئەنجام مڎا. ژمارەما چی دووە بەشەنە، نزیکەو ٢٢٠_٢٣٠ کەسۍ بۆ. جە هەر مېڎان و کارێنە، هەڤاڵاو نوێنەرۍ بەشدارۍ گلېرۊبیەو ئی کۆنگرە دووە بەشییە بانۍ. پۊکەی ئی ژمارە بەپاو پەنەوازین و متاوۆ گرڎ قەرارێوە دەربارەو پارتەکەیما بڎۆ.
سەرو ئی بناغەیە، وەڵۍ گرڎ چێوێنە بە نامۍ ڕابەر ئاپۆیۆ سڵام ۋنەو کۆنگرەی مکەرو. هەڤاڵا پەیوەندیداری دماتەر زانیاری پەنەواز و سڵامو ۋێشا مېیاونا. بە نامۍ ڕاوەبەریما و کۆمیتەو ئامادەکاریوە، هیواو سەرکۊتەی پەی ١٢ هەمین کۆنگرەیما موازوو.
گرڎو کۆنگرەکا پارتەکەیمان جە لایەنو ڕابەر ئاپیۆ ئاماڎەکریێنۍ. ئاڎ هەرکاتێ نەتاوا بۆش بە پراکتیکی بەشداری کۆنگرەی بکەرۆ، هەمیشە کۆنگرەی ئاماڎە کەرۍ و ڕاوەبەرش کەرۍ. ڕەنگە ئی کۆنگرەیچما جە گرڎو کۆنگرەکا تەری زیاتەر جە لایەنو ڕابەر ئاپۆیۆ ئاماڎە کریابۆ. ڕابەر ئاپۆ ئێمەش یاونا پی قۆناغەیە. پېسە میلیتانەکا ژیۋایۆ، پېسە پارتەکەیما، پېسە گەلی، ڕابەر ئاپۆ ژیۋایۊش بەدیئارڎ. سەرو ئی بناغەیە بە نامۍ کۆنگرەکەیماوە، بە حەسرەت و ڕێزی قووڵۆ سڵام جە ڕابەر ئاپۆی مکەرو.
'ئێمە گەشمەرڎەبیەو هەڤاڵا گەشمەرڎە فوئادی و گەشمەرڎە ڕەزای ئەرەیاۋنمۍ'
چی کۆنگرەنە، ئێمە گەشمەرڎەبیەو دووۍ هەمڕایا سەرەتایی ڕابەر ئاپۆی، جە ئەرەمەرزنەرا پارتەکەیما گەشمەرڎە فوئاد و گەشمەرڎە ڕەزای ئەرەیاۋنمۍ. هەرپاسە بە نامۍ کۆنگرەکەیماوە بە ڕێز و وەشەسیایۆ یاڎو سری سورەیا ئۆندەری مکەرمېوە کە هامکارێوە گرنگ بۍ جە هەرمانەکا ئاماڎەکەردەی کۆنگرەکەینە و جە کاتو ئاماڎەکاریینە پەی کۆنگرەکەی گەشمەرڎە بی.
گرڎو هەمڕایا خوڵقە مکەرو ٢ دەیەقۍ بە بێدەنگی مردانە پەی ڕێزگێرتەی جە یاڎو ئی گەشمەرڎە قارەمانا. گەشمەرڎەکێما ڕانەرۍ ئەوەکۊشای ئازادیمانۍ.
'مەبۆ بە دمایین کۆنگرەو ڕێکوستەو پەکەکەی'
جە مانگۊو گەشمەرڎانە، مانگۊو ئایارینە کۆنگرەکە بینیۆ، بە ڕاوەبەری ڕابەر ئاپۆی ئەنجام مڎریۆ. بێگومان ئینە فرەماناڎارا. ئی کۆنگرە جە مانگۊو ئایارینە سەرو هێڵۊو ڕابەرایەتی و گەشمەرڎانە، هۊرسەنگنایۍ حەقەتینە مکەرۊ و هێزو قەراردای نیشانە مڎۆ. پی جۊرە ئەرەیاۋنۊش کە لایەق بە حەقەتینەو گەشمەرڎان، وە پەی هەمیشەی سەرو هیڵۊو گەشمەرڎاوە هەنگامە منیۆ.
ئی کۆنگرەیە، پېسە ڕابەر ئاپۆ واتش، جە ڕوو ڕێکوستەیشۆ مەبۆ بە دمایین کۆنگرەو پەکەکەی.
'هەڤاڵ فوئاد هێماو دڵسۆزی نەبڕاوەین بە ڕابەر ئاپۆی'
پی جۊرە، چی کۆنگرەنە، گەشمەرڎەبیەو دووۍ هەمڕایا قارەمانیما، هەڤاڵا سەرەتایی ڕابەر ئاپۆی و ئەرەمەرزنەرا پارتەکەیما ئەرەیاۋنمۍ. هەڤاڵەکېما، لاو گرڎو هەمڕایاوە ئشناسیێنۍ. ڕای گرڎین ئاڎیشا مشناسۆ. گەلەکەما و ژەنا و جوانا بەعالی ئاڎیشا مشناسا
هەڤاڵ فوئاد، یووەمین هەڤاڵ بۍ کە چنی ڕابەر ئاپۆی دەسش بە ئەوەکۊشای کەرد. هامشانو هەڤاڵا حەقی و کەمالی، بەشداربی جە گلېرۊبیەو بەنداوو چوبوکینە کە چنەشەنە بنا‌غەو ڕێکوستەی پارتەکەیما نریارە، بی بە هەمڕێوە، کە چا قەرارو هەرمانەو ڕێکوستەیش دا و تا کاتو گەشمەرڎەبیەیش درێژەش پنە دا. ئاڎ نیشانۍ بەشداریی هەمیشەیی و حەقەتینەی جە حەقەتینەو ڕابەر ئاپۆی و دڵسۆزیێوە ناکۆتا بۍ. بە ئەوەکۊشای پراکتیکی درێژخایەنی، بە تاجدارکەردەی ئی ئەوەکېشایە بە گەشمەرڎەبیەیش، ئی حەقەتینشە پەشتڕاس کەرڎۆ.
'هەڤاڵ ڕەزا نوێنەرو دووەمو کەسایەتی کەمال پیری بێ'
هەڤاڵێ گرڏشا هەڤاڵ ڕەزای مشناسا. جە کاتو گروپی سەرەتاینە جە ئەنقەرەنە بەشداری گروپەکەی بی، جە گەشە کەردەو تەڤگەرینە، خوڵقناو هێڵەو چالاکیی، هورگیرتەو ڕێکوزتە و هێزو ئەوەکۆشاینە بەشداریێ گۆرەش کەرد. پێسە چنین هەڤاڵ فوئاد ڕۆح، هۆشیاری و هەستو ئەوەکۆشای ڕابەرایەتی بێ، چێگەنە خاوەن پێگێوە گرنگ بێ، هەڤاڵ ڕەزاش بەهەمان شێوە بێ.
هەڤاڵێ مەتاوانە فرە ئاشناو هەڤاڵ ڕەزای بانە. بەشێوە کەم جە هەڤاڵا ئاشاناو هەڤاڵ رەزای بێنێ. مەتاوۆنە واچونە گرڏ کەسێ هەڤاڵ ڕەزای مشناسۆ. بە ڕاسی کەسایەتییێ میلیتان و، ژیر و سەنگین بێ... هەمیشە باسو کەسێتی و شۆڕشگێڵی کەمال پیریم کەردەن. هەڤاڵ ڕەزا نوێنەرو دووەمو کەسایەتی کەمال پیری بێ.
هیچ دەستکەوتێ بە ئاسانی و بێ قوربانی نەبییەن
ڕابەر ئاپۆ واتش "پەکەکە گرڏ ساتێوەش بە ئەوەکۆشای خوڵقنا، بەدەسش ئارد". هیچ دەستکەوتێ بە ئاسان و بی قوربانییدای بە دەس نامان. ئەنجامدای کۆنگرێوە پی جۆرە، بە شێوێ دووە بەش و ئنە وەرفراوان، بەشداربیێوە ئنە وەرفراوان جە سەیەو گەشمەرڏاماوە بە دی مێ. پۆکەی ئی دۆخە خۆبەخۆ نامان وەشکەردەی.
'ئینە دمای نییا'
جە سەرەتانە گەشمەرڏێما بە ڕێزو، وەشەویسی و پنەزانایۆ یاڏکەردۆ. بە تایبەتی هەمڕێ ئی دماییە بەسێ و میترا کە جە هرووژمی چەکی کیمیاینە گەشمەرڏێ بیێ، ستەمکارو دووژمنی جارێوە تەر بە ڕۆشنی وسیا وەرو چەما، جە هەمانکاتەنە ئاستو قارەمانێتی، فیدای، بوێری مڏرا،ان و گەریلای نیشانە مڏۆنە.
ئی کۆنگرەما بێگومان چەویشا تەری جیاوازتەرا. جە لێوە ئینە جە کۆنگرەی یوەمی مشۆم. لێوەتەرۆ تاریخییا ئینە کۆنگرەو دمای ئاردەی پەکەکەین، کۆنگرەو چەکنییارەو پەکەکەین جە یاگێ تاریخییەو وێشەنە.
بێگومان ئینە دمای نییا. بە ئەنجامگێرتێوە پی جۆرە گەرەکشا، پەی ئانەی ڕا وەڵێ هەنگامێوە تازێنە کریۆوە. گەرەکشا دەرفەتو هەنگامێوە تازێ پێشکەش کریۆنە. جە دۆخێوە پی جۆرە تەڤگەرو ئاپۆچێتی ٥٢ ساڵەی ڕاپیمای بە نامێ پەکەکەی دمایش پنە مارۆنە، بێگومان مشۆم جە لایەنو تاریخیۆ ئی ڕۆڵ، واتا و پێناسەی عال زانمێنە. بێگومان نمەتاومێنە گرڏشا جە گرڏ لایەنێوە تاوتوێ کەرمێنە. پەی ئانەی کات نییا.
ڕابەر ئاپۆ واتش، پراکتیک مانگانە بەردەوام بۆنە'
بەڵام ڕابەر ئاپۆ کاتێ واتش، "مشۆم کۆنگرەکە بە خێرای دمایش بێ"، ئاماژەش پانەیەدا کە پراتیکو ئانەی مشۆم بە مانگ بەردەوام بۆنە جە پراکتیکو مانگێنە ئێمە چێش کەرمێنە؟ ئەر پەکەکە جە یاگێ تاریخییەو وێشەنە بنییەیمێرە، مشۆم ئینەیە پێسەو ئەرێکوە تاریخی وینمێنە، باجەجاش کەرمێنە، ئەرکەکەش بە شێوێ ڕاس و تێرکەر یاومێنە، دەرسش چنە هورگێرمێنە و ڕزگارو پڕۆسەی تازەیش کەرمێنە.
'پەکەکە دەوری تاریخی وێش بە سەرکەوتەی جابەجێ کەرد'
پەکەکە جە دمای تشرینو دووەمینە ساڵەو ١٩٧٨نە بنیادنریا. تەڤگەرو ئاپۆیی وەڵتەر پێسەو شۆڕشگێڵا کوردەسانی، یۆبییەو جوانا شۆڕشگێڵو کوردەسانی ئشناسریێ. دماو ساڵەو ١٩٧٨ بە پەنەوازما زانا نامێوەش بنییەیمێ، وێش پێسەو پارتێوە بە ڕێکوزتەی بکەرۆ و نامێ پارتەو کرێکارا کوردەسانیش پی جۆرە بنیادنریا. یعنی پێسەو پەکەکەی دەسش پنەنەکەرد. وەڵێ گرڏ چێوێ مشۆم ئینە بزانریۆ.
بێگومان پەکەکە بی بە ڕێکوزتەو هێڵەو ئاپۆیی. ئا جەوهەرش هورگێرت و هەوڵش دا هۆشیاری ئاڏی بەرەو وەڵێ بەرۆنە. جەنگاوەرا ئاپۆیی، جەنگاوەرا پەکەکەی سەرو ئی بنەمێ وەڵێ کەوتێ.
جە حیلوان، جە سێوەرەگ تروسکەو ڕۆشنای دەستپێکو مڏرامانی ئەرەگیرسیا. جە وەراوەرو کودەتاو سەروازی فاشیستی ١٢و ئەیلولی جە زینان و مڏرامان و ڕۆو مەردەی گۆرە ١٩٨٢ی خوڵقنا. جە ١٥و ئابی ١٩٨٤نە چنی هەنگامەو گەریلای جە کەش و، دلێ گەریلاینە دەسش بە ئەوەکۆشای ژیوایێ تازەی، ژیوای ئازادی و فیدای کەرد.
زانمێنە جە سەرەتاو ساڵەکا ١٩٩٠ی ئەنجامی گرنگو ئینەیە بە دەسئاما. باسو شۆڕشو ژیوایۆ نەتەوەییما کەرد. شۆڕشو ژیوایۆ نەتەوەیی جە ئەنجامو مڏرامان و گەریلای سەرو ئی بنەمێ جە ماوێوە کەمەنە بە دی ئاما. ئەرەپڕای دەسش پنەکەرد. ئەوەکۆشای ئازادی ژەنا، شۆڕشو ئازادی ژەنێ بی بە ڕۆژەڤ.
ڕابەر ئاپۆ ماچۆنە، 'پەکەکە چاکە ئەرکو تاریخی وێش تەمام کەرد'. تەڤگەری پەی بەیانکەردەو حەقیقەتو کوردی، بییەی، ماڕاو نکۆڵیکەردەی و دلێنەبەردەی بێ. ئینە بە ئەوەکۆشای ساڵەکا ١٩٧٠،٨٠ و چنی شۆڕشو ژیوایۆ نەتەوەیی سەرەتاو ساڵەکا ١٩٩٠ سەر وست. پی جۆرە دەوری تاریخی وێش جابەجێ کەرد.
'هرووژمەکېما ماڕۍ'
دلێ ئەشکەنجەی، گۆشەگیری و قڕکەردەینە جە ئیمراڵینە ئی قارەمانێتییە بە فاڕییای پارادایم بەرەو چارەسەری لوا. وەرتەسکی ئایدۆلۆژی لابریا. فارییای پارادایمی، شۆڕشو ئایدۆلۆژی گۆرە، سەرکۆتەو ئی شۆڕشەیشە چنی وێش ئارد. جە کەسایەتی، مەشک و هۆشیاری ڕابەر ئاپۆینە. زانمێنە ئینە تەنیا کوردەسان نەبێ، جە هەمانکاتەنە هەنگامێوە ڕابەرایەتی ڕزگاری گرڏ و چێردەسا و ژیوای بێ، مییاننەتەوەیی بێ.
ئیسە زانریۆنە بە چ شێوێوە یاوایمێ ئی کۆنگرە. چێگەنە چنی کەمکورتی جابەجێ کەردەو پارادایمەکەینە، ئەنجامو مڏرامانیما
سەرو هێڵەو جەنگو گەلوو شۆڕشگێڵی جە دژو هرووژمە بەکۆمەڵەکا 'پلانەو چالاکی دلێنەبەردەی'ی ٢٤و تەمموزی ٢٠١٥'، مڏرامان و قارەمانانەو گەریلای، مڏرامان و ڕێکوزتەو ژەنا و جوانا، مڏرامان و دۆساما و گەلەکەیما، ئەنجام و هەنگامەی ئازادیی مییاننەتەوەیی کە دماو ١٠و تشرینو یوەمی ٢٠٢٣ دەسما پنەکەرد، یاوایمێ ئی ئاستە.
بە مانێوەتەر گرڏ و هرووژمە پلان مچیێرەکاش دلێنەبەردێ و تەسفیەکەردەیما ماڕا، پووچەڵما کەردەنۆ و ماڕانما. سەرو ئی بنەمێ قەیران و گێژاوە دلێ سیستەمو قڕکەری و ئەرەگیری هەمیشە قووڵتەر کەردەنۆ. کاتێ چنی مەڵەمەتێ تەرێ تێکەڵێ کریێ، پێکئامێ دەسەڵاتداری تورکیای ناچارێ بیێ ڕووە جە ڕاگەر ئاپۆ پی بکەرا.
مڏرامانێوە پەی خوڵقناو زەمینی
بەڵێ، ئی کۆنگرە پێسەو کۆنگرەی یوەم مێ وەروچەمام. چنین؟ چاکە ئیرادێوە گۆرە بێ پەی دەسپنەکەردێوە تازەی. چێگەیش، سەرو بنەماو دمای ئاردەی بە تاریخو ئی دەستپێکەیە، ئیرادێوە گۆرە هەن، بەڵام ئینە دما نییا. جە ئەرەمەزنارەو پەکەکەیۆ تا ئیسە بە بەڵگە و هێزێوە هەڵای بەهێزتەر، پەی وەشکەردەو هەنگامە تازەکا و خوڵقناو زەمینێوە تازە دمایش مێ.
تەڤگەرو ئاپۆیی ڕاپیمای ٤٧ ساڵەش بە سناسنامەو پەکەکەی دمایش پنە مێ، هێڵەو گلێرگەو دیموکراتیکو ئاپۆیی، هێڵەو دیموکراسی و ئازادی، هێڵەو شارستانیەتو دیموکراتیکی پەی ئانەی تاوۆنە بە ڕێکوزتەی و ڕاوەبەردەی تازە، ستراتیژی تازە کاریگەرتەر، چالاکی سەرکەوتەی بەدەس بارۆنە، ئینەیە مکەرۆ.
بێگومان ڕا وەردەمو سیاسەتو دیموکراتیکینە کریۆوە. هەرمانە ئایدیۆلۆژی و ڕێکوزتەکا ژەنا و جوانا سەرمەشقێ بانە، بڕێ زیاتەر خاوەن ڕۆڵێ بانە. ڕێکوزتە و ئەوەکۆشای پی جۆرە زیاتەر خوڵقنانە. چێردەسی، ژەنێ، جوانێ، کرێکار، ڕەنجدەر، گەل گرڏ خاوەن قسێ بانە، کۆشش بکەرا و ئەرەپڕا.
گرڏ و هەمڕێیا مشۆ سەرو ئی ئاستەیە دەرفەت و یاواینەی بەشداریکەر بەرز، بەشدارێ بانە و پی جۆرە کۆنگرەکەما بە سەرکۆتەی بەرمێ ڕاور. سەرو ئی بنەمێ پەی کۆنگرەو ١٢هەمین بە نامێ ڕاوەبەر و کۆمیتەو ئامادەکاری سەرکۆتەی وازونە. ئینانی چا بروێنە کە سەرکۆتە بۆنە."
